Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới phát triển bền vững, chuyển đổi xanh không chỉ là yêu cầu mà còn là cơ hội để doanh nghiệp chế tạo Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc áp dụng công nghệ sạch sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường mới. Trong bài viết này, FBC sẽ phân tích những lợi ích, thách thức và giải pháp thực tế để doanh nghiệp chế tạo tận dụng tốt xu thế chuyển đổi xanh.
Chuyển đổi xanh là gì và tại sao lại là xu hướng tất yếu?
Để hiểu rõ tầm quan trọng và ý nghĩa của chuyển đổi xanh, chúng ta cần nắm vững khái niệm này cũng như những động lực thúc đẩy xu hướng toàn cầu này, đặc biệt trong bối cảnh ngành sản xuất chế tạo đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ các yêu cầu về bền vững.
Khái niệm “chuyển đổi xanh” dưới góc nhìn ngành sản xuất
Chuyển đổi xanh trong ngành sản xuất chế tạo là quá trình tái cấu trúc toàn diện các hoạt động kinh doanh nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên. Đây không chỉ đơn thuần là việc giảm lượng khí thải mà còn bao gồm việc áp dụng công nghệ sạch, tối ưu hóa quy trình sản xuất và xây dựng chuỗi cung ứng toàn cầu bền vững.
Sự thay đổi từ chính sách toàn cầu đến áp lực chuỗi cung ứng
Xu hướng chuyển đổi xanh không phải là lựa chọn tự nguyện mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc từ nhiều phía. Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu đã tạo ra khung pháp lý toàn cầu, buộc các quốc gia cam kết giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới mục tiêu carbon neutral. Hơn nữa, các tổ chức tài chính quốc tế đang áp dụng tiêu chí ESG (Environmental, Social, Governance) trong quyết định đầu tư và cho vay.
Từ carbon neutral đến net-zero – chuẩn mới cho nhà cung cấp quốc tế
Theo phân tích từ Emidas Magazine về xu hướng của các tập đoàn Nhật Bản yêu cầu nhà cung ứng giảm phát thải từ năm 2024, các khái niệm carbon neutral và net-zero đã trở thành tiêu chí bắt buộc trong lựa chọn đối tác. Carbon neutral có nghĩa là tổng lượng khí CO2 thải ra bằng với lượng CO2 được hấp thụ hoặc bù trừ thông qua các biện pháp như trồng rừng hoặc mua credit carbon. Đây là mục tiêu trung hạn mà nhiều doanh nghiệp có thể đạt được trong vòng 5-10 năm tới.
Chuyển đổi xanh là gì và tại sao lại là xu hướng tất yếu?
Toàn cảnh chuyển đổi xanh tại Việt Nam và ảnh hưởng đến doanh nghiệp
Chuyển đổi xanh tại Việt Nam đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng dưới sự thúc đẩy của chính sách quốc gia và áp lực từ thị trường quốc tế. Hiểu rõ bối cảnh này giúp doanh nghiệp định hướng chiến lược phát triển phù hợp và nắm bắt cơ hội một cách hiệu quả nhất.
Chính sách và định hướng quốc gia đến năm 2030 – 2050
Chính phủ Việt Nam đã cam kết đạt mục tiêu carbon neutral vào năm 2050 tại COP26, đánh dấu quyết tâm mạnh mẽ trong việc thực hiện chuyển đổi xanh tại Việt Nam. Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 đã được phê duyệt với nhiều mục tiêu cụ thể.
Theo kế hoạch, đến năm 2030, Việt Nam sẽ giảm 15.8% lượng khí thải so với kịch bản thông thường và có thể giảm đến 43.5% nếu có hỗ trợ quốc tế. Mục tiêu này đòi hỏi sự tham gia tích cực từ tất cả các ngành kinh tế, đặc biệt là ngành sản xuất chế tạo. Đặc biệt, Việt Nam đang xây dựng thị trường carbon trong nước, tạo cơ chế để các doanh nghiệp có thể giao dịch credit carbon.
Những ngành công nghiệp bị ảnh hưởng mạnh mẽ nhất
Ngành công nghiệp phụ trợ đang trở thành trọng tâm của chuyển đổi xanh tại Việt Nam do vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Dưới đây là một số ngành tiêu biểu bị ảnh hưởng:
- Ngành năng lượng là ngành chịu ảnh hưởng mạnh nhất với kế hoạch tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo lên 15-20% vào năm 2030 và 67-71% vào năm 2050. Điều này tạo ra cả thách thức và cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất thiết bị năng lượng tái tạo.
- Ngành công nghiệp vật liệu xây dựng đang đối mặt với áp lực lớn về giảm phát thải carbon do đặc thù sản xuất xi măng, thép tạo ra lượng khí thải lớn. Nhiều doanh nghiệp trong ngành này đang phải đầu tư mạnh vào công nghệ mới để duy trì hoạt động.
- Ngành dệt may, da giày – những ngành xuất khẩu truyền thống của Việt Nam – cũng chịu áp lực lớn từ các buyer quốc tế về việc sử dụng nguyên liệu bền vững và giảm thiểu tác động môi trường trong quy trình sản xuất.
Nhu cầu chuyển đổi trong lĩnh vực công nghiệp phụ trợ, cơ khí, điện tử
Theo dữ liệu từ FBC ASEAN 2024, đã có sự gia tăng đáng kể số lượng buyer yêu cầu thông tin ESG và chứng chỉ môi trường từ các nhà cung cấp trong lĩnh vực công nghiệp phụ trợ, cơ khí và điện tử.
Trong lĩnh vực cơ khí chính xác, các buyer quốc tế đang yêu cầu nhà cung cấp phải có báo cáo carbon footprint chi tiết cho từng sản phẩm. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có hệ thống theo dõi và đo lường tiêu thụ năng lượng một cách chính xác và minh bạch. Ngành điện tử đang đối mặt với các yêu cầu về sử dụng nguyên liệu không độc hại, tuân thủ chỉ thị RoHS và REACH của EU. Đây vừa là thách thức vừa là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp chuyển đổi xanh tại Việt Nam.
Những ngành công nghiệp bị ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của chuyển đổi xanh
Lợi ích và thách thức khi doanh nghiệp chuyển đổi xanh
Việc thực hiện chuyển đổi xanh mang lại cả cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp. Hiểu rõ cả hai mặt này giúp doanh nghiệp có kế hoạch chuẩn bị và triển khai một cách hiệu quả nhất.
Lợi ích dài hạn: tăng năng lực cạnh tranh, thu hút đối tác toàn cầu
Lợi ích lớn nhất của chuyển đổi xanh là nâng cao năng lực cạnh tranh trong thị trường toàn cầu. Các doanh nghiệp có chứng chỉ ESG và thực hiện tốt các tiêu chuẩn môi trường sẽ có ưu tiên trong việc tiếp cận các đơn hàng lớn từ các tập đoàn đa quốc gia. Chuyển đổi xanh giúp doanh nghiệp tiết kiệm 15–30% chi phí năng lượng, tối ưu hóa vận hành và sử dụng nguyên liệu hiệu quả. Doanh nghiệp còn có cơ hội tiếp cận vốn vay xanh với lãi suất thấp hơn 0,5–1%, giảm gánh nặng tài chính.
Thách thức lớn: chi phí đầu tư, thiếu thông tin và nguồn lực kỹ thuật
Thách thức lớn nhất mà doanh nghiệp chuyển đổi xanh phải đối mặt là chi phí đầu tư ban đầu cao. Việc thay thế máy móc thiết bị cũ, áp dụng công nghệ mới và cải tiến quy trình sản xuất đòi hỏi nguồn vốn lớn mà nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ gặp khó khăn. Các rào cản lớn trong chuyển đổi xanh gồm: thiếu thông tin và hiểu biết về tiêu chuẩn môi trường quốc tế; nguồn nhân lực chuyên môn về bền vững còn khan hiếm; hạ tầng công nghệ và hệ thống quản lý dữ liệu chưa đồng bộ; dẫn đến hiệu quả thấp và lãng phí nguồn lực.
Gợi ý từ chuyên gia Emidas: “Chuyển đổi xanh không phải là chi phí mà là chiến lược”
Theo quan điểm của các chuyên gia từ Emidas Magazine, chuyển đổi xanh cần được nhìn nhận như một chiến lược kinh doanh dài hạn chứ không phải chỉ là khoản chi phí bắt buộc. Cách tiếp cận này giúp doanh nghiệp có động lực và tầm nhìn đúng đắn trong quá trình thực hiện. Chuyển đổi xanh thành công đòi hỏi sự cam kết từ ban lãnh đạo cấp cao và sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong tổ chức. Đây không chỉ là trách nhiệm của bộ phận môi trường mà cần được tích hợp vào tất cả các hoạt động kinh doanh.
Lợi ích và thách thức khi doanh nghiệp chuyển đổi xanh
Các bước doanh nghiệp chế tạo cần thực hiện để chuyển đổi xanh hiệu quả
Để thực hiện chuyển đổi xanh một cách hiệu quả và bền vững, doanh nghiệp chế tạo cần có lộ trình cụ thể và khoa học. Dưới đây là những bước cần thiết mà mọi doanh nghiệp nên thực hiện.
Đánh giá hiện trạng và lượng hóa khí thải carbon
Bước đầu tiên trong chuyển đổi xanh là đánh giá toàn diện hiện trạng môi trường, bao gồm đo lường carbon footprint từ mọi hoạt động. Doanh nghiệp cần hệ thống theo dõi năng lượng chi tiết, kết hợp thiết bị đo và phần mềm quản lý dữ liệu. Phân tích vòng đời sản phẩm (LCA) giúp xác định các khâu phát thải lớn để ưu tiên cải tiến. Việc thiết lập baseline rõ ràng về khí thải không chỉ hỗ trợ đặt mục tiêu giảm phát thải mà còn phục vụ báo cáo ESG cho buyer quốc tế.
Tối ưu hoá tiêu thụ năng lượng và nguyên vật liệu
Sau khi đánh giá hiện trạng, doanh nghiệp cần ưu tiên tối ưu hóa tiêu thụ năng lượng và nguyên vật liệu để đạt hiệu quả nhanh. Các giải pháp như dùng đèn LED, hệ thống quản lý năng lượng thông minh, biến tần cho động cơ có thể giảm 20–30% điện năng. Trong sản xuất, áp dụng lean manufacturing giúp giảm lãng phí, tiết kiệm nguyên liệu và năng lượng. Ngoài ra, đầu tư vào năng lượng tái tạo như điện mặt trời mái nhà tuy chi phí cao nhưng hoàn vốn sau 5–7 năm, mang lại lợi ích bền vững lâu dài.
Áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001, chứng chỉ RoHS, REACH
Việc áp dụng các tiêu chuẩn môi trường quốc tế là bước quan trọng để được công nhận bởi các buyer toàn cầu. ISO 14001 về hệ thống quản lý môi trường là tiêu chuẩn cơ bản mà hầu hết các doanh nghiệp cần có. Dưới đây là một số chứng chỉ tiêu biểu:
- Chứng chỉ RoHS (Restriction of Hazardous Substances) đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử, đảm bảo sản phẩm không chứa các chất độc hại như chì, thủy ngân, cadmium.
- REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) là quy định của EU về hóa chất, yêu cầu doanh nghiệp phải đăng ký và đánh giá tất cả các hóa chất sử dụng trong sản xuất.
Số hoá sản xuất để minh bạch dữ liệu ESG
Số hóa là chìa khóa để thực hiện chuyển đổi xanh hiệu quả và minh bạch. Việc ứng dụng công nghệ IoT (Internet of Things) và các hệ thống quản lý tích hợp giúp doanh nghiệp theo dõi sát sao các chỉ số môi trường quan trọng. Theo báo cáo từ tạp chí Emidas năm 2023, các doanh nghiệp Nhật Bản đã áp dụng hệ thống theo dõi tiêu thụ điện từng máy tại nhà máy Việt Nam, cho phép họ tối ưu hóa hiệu quả năng lượng và cung cấp báo cáo ESG chi tiết cho các buyer.
Các bước doanh nghiệp chế tạo cần thực hiện để chuyển đổi xanh hiệu quả
FBC ASEAN – Bệ phóng giúp doanh nghiệp tiếp cận chuyển đổi xanh toàn diện
Trong hành trình chuyển đổi xanh, FBC ASEAN đã khẳng định vai trò là nền tảng quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận cơ hội và kiến thức cần thiết để thực hiện chuyển đổi một cách hiệu quả và bền vững.
Giao thương với buyer Nhật yêu cầu tiêu chuẩn xanh
FBC ASEAN tạo ra cơ hội độc đáo để các doanh nghiệp chuyển đổi xanh Việt Nam gặp gỡ trực tiếp với các buyer Nhật Bản có yêu cầu cao về tiêu chuẩn môi trường. Đây không chỉ là cơ hội kinh doanh mà còn là dịp để học hỏi và hiểu rõ yêu cầu thực tế từ thị trường. Đặc biệt, nhiều tập đoàn Nhật Bản sẵn sàng hỗ trợ kỹ thuật và chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi xanh cho các đối tác tiềm năng.
Sử dụng hệ thống hồ sơ doanh nghiệp EMIDAS để thể hiện năng lực xanh
Nền tảng EMIDAS trong hệ sinh thái FBC ASEAN cung cấp công cụ mạnh mẽ để doanh nghiệp trình bày năng lực chuyển đổi xanh một cách chuyên nghiệp và minh bạch. Hệ thống này cho phép doanh nghiệp minh bạch các chứng chỉ môi trường, báo cáo ESG và thông tin về các dự án xanh đã thực hiện. Việc có profile xanh trên EMIDAS cũng giúp doanh nghiệp được các nhà mua hàng chủ động tìm kiếm và liên hệ, tăng cơ hội tiếp cận các đơn hàng có yêu cầu về bền vững.
Chia sẻ và học hỏi từ doanh nghiệp tiên phong trong khu vực ASEAN
FBC ASEAN quy tụ nhiều doanh nghiệp tiên phong trong việc thực hiện chuyển đổi xanh tại Việt Nam và khu vực ASEAN. Theo thống kê FBC 2023, 36% nhà mua hàng yêu cầu thông tin về tiêu chuẩn môi trường và sản xuất bền vững, cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của yếu tố này. Mạng lưới kết nối từ FBC ASEAN cũng tạo điều kiện cho việc hình thành các liên minh chiến lược trong chuyển đổi xanh.
FBC ASEAN – Bệ phóng giúp doanh nghiệp tiếp cận chuyển đổi xanh toàn diện
Gợi ý hành động cho doanh nghiệp ngành công nghiệp phụ trợ
Để thực hiện chuyển đổi xanh hiệu quả, các doanh nghiệp ngành công nghiệp phụ trợ cần có những hành động cụ thể và phù hợp với điều kiện thực tế của mình.
Tận dụng tư vấn kỹ thuật từ các đối tác Nhật Bản trong hệ sinh thái FBC ASEAN
Các doanh nghiệp Nhật Bản trong hệ sinh thái FBC ASEAN sở hữu kinh nghiệm phong phú và công nghệ tiên tiến trong chuyển đổi xanh. Việc xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược với họ không chỉ mang lại cơ hội kinh doanh mà còn là nguồn học hỏi quý báu.
Nhiều tập đoàn Nhật Bản có chính sách hỗ trợ kỹ thuật cho các nhà cung ứng tiềm năng, bao gồm việc chia sẻ công nghệ sạch, phương pháp quản lý năng lượng và kinh nghiệm triển khai các dự án xanh. Doanh nghiệp cũng nên tích cực tham gia các chương trình đào tạo và trao đổi kỹ thuật do các đối tác Nhật Bản tổ chức để nâng cao năng lực đội ngũ trong lĩnh vực môi trường và phát triển bền vững.
Tìm kiếm các quỹ hỗ trợ, ưu đãi đầu tư cho công nghệ xanh
Hiện tại có nhiều nguồn tài trợ và hỗ trợ cho các dự án chuyển đổi xanh mà doanh nghiệp có thể tận dụng. Chính phủ Việt Nam đã thiết lập các quỹ hỗ trợ phát triển xanh với lãi suất ưu đãi và thời gian vay dài hạn. Các tổ chức quốc tế như World Bank, ADB (Asian Development Bank), JICA cũng có nhiều chương trình tài trợ cho các dự án môi trường và năng lượng sạch.
Chuyển đổi xanh chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp chế tạo tại Việt Nam phát triển bền vững, gia tăng lợi thế cạnh tranh và hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đây là thời điểm vàng để các doanh nghiệp bắt tay vào hành động, xây dựng chiến lược phù hợp với xu thế mới.
Đừng quên theo dõi website của FBC để cập nhật thêm nhiều thông tin chuyên sâu và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trên hành trình chuyển đổi xanh thành công.
Thông tin FBC ASEAN 2025
FBC ASEAN 2025 là triển lãm giao thương quốc tế chuyên ngành sản xuất chế tạo. Sự kiện này được tổ chức định kỳ hàng năm và quy tụ các doanh nghiệp đến từ nhiều quốc gia khác nhau như Nhật Bản, Việt Nam, Trung Quốc, ASEAN, Đức và Italia. Mục tiêu của FBC ASEAN là tạo nền tảng để các doanh nghiệp trong ngành sản xuất có thể giao thương hiệu quả thông qua hệ thống đăng ký tham quan triển lãm FBC trước và kết hợp trưng bày sản phẩm Online – Offline.
- Thời gian: FBC ASEAN 2025 sẽ diễn ra trong 3 ngày, từ 09:00 đến 17:00 ngày 17 đến 19 tháng 9 năm 2025.
- Địa điểm: Trung tâm Triển lãm Quốc gia (VNEC) Đông Hội, Đông Anh, Hà Nội.
- Quy mô dự kiến: 500 gian hàng
- Khách tham quan dự kiến: 10.000 lượt người
Thông tin liên hệ
- Website chính thức của FBC ASEAN: https://fbcasean.vn/
- Điện thoại: +84-22-3247-4577
- Email: [email protected]
- Liên hệ gian hàng:
- Ms. Loan: 0962745626
- Ms. Huệ: 0966649605
