Trước làn sóng công nghiệp, việc tối ưu hóa sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh là yêu cầu tất yếu với các doanh nghiệp. Ứng dụng AI trong sản xuất đã và đang trở thành giải pháp đột phá, giúp tự động hóa quy trình, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Trong bài viết này, FBC sẽ phân tích tiềm năng cũng như cách doanh nghiệp ngành chế tạo có thể tận dụng AI để tạo nên bước tiến mới cho mình.
Ứng dụng AI trong sản xuất là gì? Vì sao đang trở thành xu hướng tất yếu?
Để hiểu rõ tiềm năng và tầm quan trọng của ứng dụng AI trong sản xuất, chúng ta cần nắm vững các khái niệm cơ bản và những động lực thúc đẩy xu hướng này trong bối cảnh toàn cầu và đặc biệt tại Việt Nam.
Khái niệm AI và các công nghệ liên quan (Machine Learning, IoT, Computer Vision)
Ứng dụng AI trong sản xuất là việc tích hợp các công nghệ trí tuệ nhân tạo vào quy trình sản xuất ngành chế tạo để tự động hóa, tối ưu hóa và nâng cao hiệu quả hoạt động. AI trong sản xuất không phải là một công nghệ đơn lẻ mà là sự kết hợp của nhiều công nghệ tiên tiến hoạt động đồng bộ.
- Machine Learning (ML): Là nền tảng cốt lõi cho phép hệ thống học hỏi từ dữ liệu sản xuất và đưa ra dự đoán chính xác.
- Computer Vision: Cho phép máy móc “nhìn” và “hiểu” hình ảnh, đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát chất lượng và giám sát sản xuất.
- Internet of Things (IoT):Tạo ra mạng lưới cảm biến thông minh thu thập dữ liệu real-time từ mọi khâu trong dây chuyền sản xuất.
Tác động của AI tới ngành sản xuất toàn cầu
Cuộc cách mạng AI đang tạo ra những thay đổi căn bản trong ngành sản xuất toàn cầu, với tác động sâu rộng đến cả cơ cấu ngành và cách thức cạnh tranh. Theo McKinsey Global Institute, ứng dụng AI trong sản xuất có thể tăng năng suất lao động lên 20-25% và giảm chi phí vận hành 15-20%. Sự dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang các quốc gia khác trong khu vực, bao gồm Việt Nam, cũng tạo ra cơ hội lớn cho những quốc gia có thể áp dụng AI hiệu quả để trở thành điểm đến mới cho các nhà đầu tư quốc tế.
Xu hướng chuyển đổi số tại Việt Nam và vai trò của AI
Theo phân tích từ Emidas Magazine trong bài tổng hợp về công nghệ nổi bật tại các nhà máy Nhật Bản tại Việt Nam năm 2024, ứng dụng AI trong sản xuất công nghiệp đang được các doanh nghiệp FDI triển khai mạnh mẽ, tạo áp lực và động lực cho doanh nghiệp trong nước.
Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng 2030 với mục tiêu đưa Việt Nam vào nhóm 50 quốc gia dẫn đầu về chính phủ điện tử. Trong đó, chuyển đổi số doanh nghiệp, đặc biệt là ngành sản xuất, được xác định là ưu tiên hàng đầu.
6 ứng dụng của AI trong sản xuất hiện nay
Ứng dụng của AI trong sản xuất đã phát triển thành nhiều lĩnh vực cụ thể, mỗi lĩnh vực mang lại những giá trị và lợi ích riêng biệt cho doanh nghiệp. Dưới đây là 6 ứng dụng quan trọng nhất hiện nay.
AI trong giám sát dây chuyền sản xuất (Computer Vision & Deep Learning)
Computer Vision kết hợp với Deep Learning đang cách mạng hóa việc giám sát dây chuyền sản xuất, cho phép theo dõi real-time mọi hoạt động với độ chính xác và tốc độ vượt trội so với con người. Hệ thống có thể phân tích hàng nghìn hình ảnh mỗi giây để phát hiện bất thường trong quy trình.
Trong sản xuất linh kiện điện tử, AI vision có thể kiểm tra chất lượng hàn PCB với độ chính xác 99.9%, phát hiện các lỗi như hàn lạnh, thiếu thiếc, hoặc vị trí sai lệch chỉ trong vài mili giây. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn giảm đáng kể thời gian kiểm tra.
AI trong bảo trì dự đoán thiết bị (Predictive Maintenance)
Predictive Maintenance được coi là một trong những ứng dụng AI trong sản xuất mang lại ROI cao nhất, giúp doanh nghiệp tiết kiệm 12-18% chi phí bảo trì và giảm 70% thời gian chết máy không lên kế hoạch. Hệ thống AI thu thập dữ liệu từ hàng trăm cảm biến gắn trên thiết bị (nhiệt độ, độ rung, âm thanh, dòng điện) để xây dựng model dự đoán tình trạng sức khỏe của máy móc.
AI trong quản lý chất lượng và phát hiện lỗi
AI có thể phát hiện các khuyết tật mà mắt thường không thể nhận biết và thực hiện kiểm tra 100% sản phẩm thay vì chỉ sampling. Hệ thống có thể phân loại tự động các mức độ khuyết tật và đưa ra quyết định accept/reject trong thời gian thực. Khi có feedback về sản phẩm từ khách hàng cuối, hệ thống có thể điều chỉnh tiêu chuẩn kiểm tra để ngăn ngừa các lỗi tương tự trong tương lai. Điều này tạo ra một vòng lặp cải tiến chất lượng liên tục.
AI trong tối ưu hóa kho bãi, logistics nội bộ
Logistics nội bộ và quản lý kho bãi là những lĩnh vực mà AI mang lại cải tiến đáng kể về hiệu quả và chi phí. AI có thể tối ưu hóa việc sắp xếp hàng hóa, lên kế hoạch di chuyển và dự đoán nhu cầu inventory một cách thông minh. Robot AGV (Automated Guided Vehicle) tích hợp AI có thể di chuyển linh hoạt trong nhà máy, tránh chướng ngại vật và tối ưu hóa route một cách thông minh.
AI trong phân tích dữ liệu sản xuất – từ cảm biến đến ra quyết định
Phân tích Dữ liệu Lớn (Big Data Analytics) được hỗ trợ bởi AI đang trở thành trung tâm điều hành thông minh của các nhà máy hiện đại. Hệ thống này có khả năng xử lý và phân tích theo thời gian thực (real-time) hàng petabyte dữ liệu từ hàng nghìn cảm biến để đưa ra các quyết định tối ưu. Nhiều nhà máy đã báo cáo tiết kiệm được 10–15% chi phí điện năng sau khi áp dụng giải pháp tối ưu hóa năng lượng bằng AI.
Robot thông minh (AI-powered robotics) hỗ trợ thao tác linh hoạt
Theo dẫn chứng từ FBC ASEAN, nhiều doanh nghiệp Nhật đã áp dụng AI để phân tích độ mòn khuôn trong sản xuất linh kiện, cho thấy sự tiến bộ vượt bậc của robot thông minh trong các ứng dụng sản xuất chính xác. Trong dây chuyền lắp ráp, robot cộng tác (cobot) tích hợp AI có thể làm việc an toàn cùng con người, học hỏi từ chuyên gia và dần nâng cao kỹ năng.
Ứng dụng AI trong sản xuất công nghiệp: Lợi ích và thách thức
Việc triển khai ứng dụng AI trong sản xuất công nghiệp mang lại những lợi ích to lớn nhưng cũng đi kèm với những thách thức mà doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng để đối phó hiệu quả.
Tăng năng suất – Giảm lỗi – Tối ưu vận hành
Trong việc giảm thiểu lỗi sản xuất, AI vượt trội hơn hẳn phương pháp truyền thống khi đạt tỷ lệ phát hiện lỗi tới 99,9% so với 85–90% của kiểm tra thủ công, đồng thời giữ tỷ lệ báo lỗi giả dưới 1%. Bên cạnh đó, AI còn tối ưu vận hành toàn diện từ hiệu quả năng lượng đến sử dụng tài nguyên, nhờ khả năng tự động điều chỉnh thông số sản xuất để đạt hiệu suất tối ưu, giúp giảm 10–15% tiêu thụ năng lượng và nâng OEE (hiệu suất thiết bị tổng thể) lên mức 85–95%.
Thách thức: Đầu tư ban đầu, thiếu nhân lực AI, dữ liệu phân tán
Thách thức lớn nhất khi triển khai AI trong doanh nghiệp là chi phí đầu tư ban đầu quá cao. Một hệ thống AI hoàn chỉnh cho nhà máy có thể tốn từ 500.000 USD đến vài triệu USD, bao gồm phần cứng, phần mềm, tư vấn và đào tạo. Với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đây là gánh nặng tài chính lớn, khiến việc tiếp cận và ứng dụng AI trở nên khó khăn hơn.
Gợi ý hướng tiếp cận phù hợp cho doanh nghiệp vừa và nhỏ ngành phụ trợ
Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành công nghiệp phụ trợ, việc triển khai ứng dụng AI trong sản xuất cần có chiến lược phù hợp với năng lực tài chính và kỹ thuật hiện có.
- Tiếp cận từng bước (phased approach): Bắt đầu với một use case có ROI rõ ràng (ví dụ: bảo trì dự đoán cho thiết bị quan trọng hoặc kiểm tra chất lượng trên một dây chuyền sản phẩm), sau khi thành công thì mở rộng dần.
- Tận dụng các giải pháp AI dựa trên nền tảng đám mây: Giúp giảm chi phí hạ tầng nhờ mô hình AI-as-a-Service với hình thức trả theo mức sử dụng (pay-per-use), rất phù hợp cho doanh nghiệp nhỏ.
- Hợp tác với nhà cung cấp công nghệ và integrator trong nước: Tận dụng chuyên môn sẵn có, chi phí hợp lý và dịch vụ hỗ trợ tốt hơn so với các vendor quốc tế.
Doanh nghiệp chế tạo tại Việt Nam cần làm gì để ứng dụng AI hiệu quả?
Để thành công trong việc triển khai, doanh nghiệp chế tạo Việt Nam cần có roadmap rõ ràng và những bước chuẩn bị cần thiết.
Bắt đầu từ bài toán cụ thể: dự báo hỏng hóc, kiểm tra lỗi, lập kế hoạch sản xuất
Doanh nghiệp nên bắt đầu triển khai AI từ những bài toán cụ thể thay vì coi đây là giải pháp tổng thể. Các ứng dụng phổ biến và dễ triển khai gồm: dự báo hỏng hóc thiết bị (gắn cảm biến cho một vài máy quan trọng, thu thập dữ liệu 3–6 tháng rồi xây dựng mô hình dự đoán), kiểm tra lỗi sản phẩm bằng computer vision (áp dụng cho dây chuyền có tỷ lệ lỗi cao để phát hiện nhanh các lỗi phổ biến), và tối ưu lập kế hoạch sản xuất (phân tích dữ liệu lịch sử để tìm ra mô hình sắp xếp tối ưu).
Kết nối với chuyên gia và nền tảng hỗ trợ (như EMIDAS, FBC ASEAN)
Kết nối với chuyên gia và nền tảng hỗ trợ như EMIDAS và FBC ASEAN là chìa khóa để doanh nghiệp Việt Nam triển khai AI trong sản xuất hiệu quả và tránh sai lầm tốn kém. EMIDAS cung cấp cơ sở dữ liệu phong phú về các giải pháp AI thành công trong khu vực, giúp doanh nghiệp học hỏi và lựa chọn hướng đi phù hợp.
Thông qua FBC ASEAN, doanh nghiệp có thể tiếp xúc trực tiếp với chuyên gia AI quốc tế, nhận tư vấn miễn phí từ các nhà cung cấp công nghệ, cũng như tham gia workshop và seminar để cập nhật xu hướng và case study mới nhất. Việc networking với doanh nghiệp đã áp dụng AI thành công còn mang lại kinh nghiệm thực tiễn, hỗ trợ tối ưu hóa quyết định đầu tư.
Tìm kiếm đối tác công nghệ và giải pháp từ Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN
Theo thống kê từ NC Network tại FBC 2023, có hơn 150 công ty quốc tế cung cấp giải pháp AI cho sản xuất, mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận công nghệ tiên tiến. Các đối tác Nhật Bản nổi bật trong AI cho sản xuất chính xác, đặc biệt ở lĩnh vực ô tô và điện tử, và sẵn sàng chuyển giao công nghệ. Doanh nghiệp Hàn Quốc mạnh về giải pháp nhà máy thông minh và tích hợp IoT, với nhiều chương trình hỗ trợ SME chuyển đổi số. Các startup từ Singapore, Thái Lan lại phát triển giải pháp AI chi phí hợp lý, phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ.
FBC ASEAN – Cầu nối giúp doanh nghiệp tiếp cận giải pháp AI toàn diện
FBC ASEAN 2025 mang đến cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận các giải pháp AI sản xuất đã được ứng dụng thành công từ Nhật Bản, Thái Lan và startup trong nước. Triển lãm còn giúp kết nối trực tiếp với nhà cung cấp thiết bị, phần mềm và dịch vụ tích hợp để trải nghiệm và đàm phán giải pháp phù hợp. Đồng thời, nền tảng EMIDAS và công cụ EMIDAS Analytics hỗ trợ doanh nghiệp giới thiệu năng lực AI, kết nối buyer quốc tế và hoạch định lộ trình đầu tư hiệu quả. FBC ASEAN ngày càng khẳng định vai trò là nền tảng quan trọng kết nối doanh nghiệp Việt Nam với các giải pháp AI sản xuất tiên tiến toàn cầu.
Có thể khẳng định rằng ứng dụng AI trong sản xuất không chỉ là xu hướng mà còn là chiến lược quan trọng giúp ngành công nghiệp chế tạo tăng trưởng bền vững. Từ việc tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao chất lượng đến mở rộng thị trường, AI mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp đổi mới.
Hãy theo dõi website của FBC để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích và giải pháp công nghệ 5.0 tiên tiến, đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình chuyển đổi số toàn diện.
Thông tin FBC ASEAN 2025
FBC ASEAN 2025 là triển lãm giao thương quốc tế chuyên ngành sản xuất chế tạo. Sự kiện này được tổ chức định kỳ hàng năm và quy tụ các doanh nghiệp đến từ nhiều quốc gia khác nhau như Nhật Bản, Việt Nam, Trung Quốc, ASEAN, Đức và Italia. Mục tiêu của FBC ASEAN là tạo nền tảng để các doanh nghiệp trong ngành sản xuất chế tạo có thể giao thương hiệu quả thông qua hệ thống đặt lịch hẹn trước và kết hợp trưng bày sản phẩm Online – Offline.
- Thời gian: FBC ASEAN 2025 sẽ diễn ra trong 3 ngày, từ 09:00 đến 17:00 ngày 17 đến 19 tháng 9 năm 2025.
- Địa điểm: Trung tâm Triển lãm Quốc gia (VNEC) Đông Hội, Đông Anh, Hà Nội.
- Quy mô dự kiến: 500 gian hàng
- Khách tham quan dự kiến: 10.000 lượt người
Thông tin liên hệ
- Website chính thức của FBC ASEAN: https://fbcasean.vn/
- Điện thoại: +84-22-3247-4577
- Email: [email protected]
- Liên hệ gian hàng:
- Ms. Loan: 0962745626
- Ms. Huệ: 0966649605
